سیستم ترمز یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های خودرو است و وظیفه دارد ایمنی راننده، سرنشینان و سایر کاربران جاده را تضمین کند. هرگونه ایراد در این سیستم می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد. یکی از مشکلات رایج و خطرناک در سیستم ترمز، نشتی مایع ترمز است. مایع ترمز واسطه‌ای است که نیروی وارد شده از پدال ترمز را به چرخ‌ها منتقل می‌کند. بنابراین هرگونه کاهش سطح آن، مستقیماً بر قدرت ترمزگیری تاثیر می‌گذارد. در این مقاله به بررسی دلایل اصلی نشتی مایع ترمز، علائم بروز این مشکل و راهکارهای پیشگیری و رفع آن می‌پردازیم.
در ادامه با تیگارد مگ همراه باشید.
اهمیت مایع ترمز در سیستم ترمزگیری
مایع ترمز نقش انتقال‌دهنده فشار را در سیستم هیدرولیک ترمز ایفا می‌کند. زمانی که راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، این مایع تحت فشار قرار می‌گیرد و نیروی ایجاد شده را به سیلندرهای ترمز در هر چرخ منتقل می‌کند. این فرایند سبب درگیر شدن لنت‌ها با دیسک یا کاسه ترمز می‌شود و خودرو متوقف می‌گردد.
دلایل رایج نشتی مایع ترمز
۱. خرابی سیلندر اصلی ترمز
سیلندر اصلی، قلب سیستم ترمز است. این قطعه وظیفه دارد فشار لازم را تولید و به خطوط ترمز ارسال کند. اگر اورینگ‌ها یا واشرهای داخل سیلندر فرسوده شوند، مایع ترمز می‌تواند از پشت پدال نشت کند. این نوع نشتی معمولاً با کاهش تدریجی قدرت ترمز همراه است.
۲. نشتی در لوله‌ها و شلنگ‌های ترمز
لوله‌ها و شلنگ‌های ترمز وظیفه انتقال مایع از سیلندر اصلی به هر چهار چرخ را دارند. پوسیدگی لوله‌های فلزی به دلیل زنگ‌زدگی یا ترک‌خوردگی شلنگ‌های لاستیکی از عوامل شایع نشت هستند. در چنین شرایطی معمولاً آثار چکه مایع در زیر خودرو دیده می‌شود.
۳. خرابی سیلندر چرخ یا کالیپر ترمز
در خودروهای دارای ترمز کاسه‌ای، سیلندر چرخ نقش مهمی دارد. در صورت خرابی کاسه‌نمدهای داخلی، مایع به بیرون نشت می‌کند و روی کفشک‌های ترمز می‌ریزد. سیستم‌های دیسکی، خرابی کالیپر یا اورینگ‌های آن می‌تواند باعث چکه کردن مایع اطراف دیسک شود.
بیشتر بخوانید: نشانه‌های نیاز به تعمیر دینام خودرو
۴. شل بودن اتصالات یا هواگیری نامناسب
اگر بعد از سرویس ترمز، اتصالات لوله‌ها یا پیچ‌های هواگیری به درستی سفت نشده باشند، امکان نشت وجود دارد. حتی نشتی‌های کوچک هم در طول زمان باعث کاهش سطح مایع و ورود هوا به سیستم خواهند شد که در نتیجه پدال ترمز نرم می‌شود.
۵. مخزن مایع ترمز ترک‌خورده
مخزن پلاستیکی مایع ترمز ممکن است به دلیل ضربه یا فرسودگی ترک بردارد. این مشکل ساده اما خطرناک است زیرا سطح مایع به‌سرعت پایین می‌آید و هوا وارد مدار ترمز می‌شود.
علائم نشتی مایع ترمز
تشخیص زودهنگام نشتی می‌تواند از بروز حادثه جلوگیری کند. علائم مهم عبارت‌اند از:
- روشن شدن چراغ هشدار ترمز روی صفحه‌نمایش
- پایین آمدن سطح مایع ترمز در مخزن به‌صورت غیرعادی
- نرم شدن پدال ترمز یا پایین رفتن بیش‌ازحد آن
- وجود لکه‌های روغنی روی زمین در نزدیکی چرخ‌ها یا زیر موتور
- کاهش محسوس قدرت ترمزگیری و افزایش مسافت توقف
خطرات ادامه رانندگی با نشتی
ادامه رانندگی با وجود نشتی مایع ترمز بسیار خطرناک است. کمبود مایع موجب ورود هوا به مدار می‌شود و در نهایت ترمزها کاملاً از کار می‌افتند. این وضعیت در سرعت‌های بالا می‌تواند به تصادفات شدید منجر شود.
روش‌های رفع مشکل و پیشگیری
۱. بازدید منظم سیستم ترمز
بازرسی دوره‌ای لوله‌ها، شلنگ‌ها و مخزن مایع می‌تواند از بروز نشتی‌های ناگهانی جلوگیری کند. بهتر است هر ۱۰ هزار کیلومتر یا همراه با سرویس روغن موتور وضعیت مایع ترمز بررسی شود.
۲. تعویض به‌موقع مایع ترمز
مایع ترمز خاصیت جذب رطوبت دارد و پس از مدتی کیفیت خود را از دست می‌دهد. توصیه می‌شود هر دو سال یک‌بار یا طبق دستور سازنده خودرو مایع ترمز تعویض گردد. این کار از خوردگی قطعات داخلی جلوگیری می‌کند.
دانستنی‌های بیشتر خودرو: بهترین روش ها برای روشن کردن ماشین با استارت خراب
۳. استفاده از قطعات باکیفیت
در زمان تعویض لوله‌ها، شلنگ‌ها یا کالیپرها بهتر است از قطعات استاندارد و برند معتبر استفاده شود تا احتمال نشتی کاهش یابد.
۴. هواگیری صحیح سیستم
بعد از هر تعمیر یا تعویض قطعه، هواگیری اصولی سیستم ترمز ضروری است تا علاوه بر عملکرد مناسب، از نشتی‌های احتمالی جلوگیری شود.
جمع‌بندی
نشتی مایع ترمز یکی از مشکلات جدی و خطرناک در خودروهاست که نباید نادیده گرفته شود. این نشتی می‌تواند ناشی از خرابی سیلندر اصلی، پوسیدگی لوله‌ها، ایراد در کالیپر یا حتی ترک مخزن باشد. علائم هشداردهنده مانند نرم شدن پدال، کاهش سطح مایع یا لکه‌های روغنی باید بلافاصله بررسی شوند. با نگهداری صحیح، تعویض به‌موقع مایع و استفاده از قطعات باکیفیت می‌توان از بروز این مشکل پیشگیری کرد.
