سیستم روغن‌کاری در خودرو یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های موتور محسوب می‌شود و وظیفه دارد تا قطعات متحرک موتور را روان‌سازی کرده، حرارت و اصطکاک را کاهش دهد و از سایش و خرابی اجزای فلزی جلوگیری کند. در این سیستم، روغن توسط پمپ به گردش در می‌آید و فشار مشخصی برای رساندن آن به تمام نقاط موتور تنظیم می‌شود. یکی از مشکلات نسبتاً شایع در خودروها، افزایش غیرعادی فشار روغن است که اگر به‌موقع شناسایی و رفع نشود، می‌تواند خسارات جدی و پرهزینه‌ای به موتور وارد کند. در این مقاله به بررسی دلایل اصلی فشار بالای روغن خودرو و روش‌های پیشگیری از آن می‌پردازیم.
در ادامه با تیگارد مگ همراه باشید.
عملکرد نادرست سوپاپ تنظیم فشار روغن
یکی از مهم‌ترین عوامل بالا رفتن فشار روغن خودرو، گیر کردن یا خرابی سوپاپ اطمینان پمپ روغن است. این سوپاپ وظیفه دارد فشار روغن را در محدوده مجاز نگه دارد و در صورت افزایش بیش از حد، مسیر بازگشت روغن به کارتل را باز کند. اگر این سوپاپ به‌دلیل وجود رسوبات یا خرابی فنر داخلی آن گیر کند، روغن نمی‌تواند به‌درستی بازگردد و فشار در مدار افزایش می‌یابد.
راهکار: در سرویس‌های دوره‌ای، پمپ روغن و سوپاپ اطمینان را بازدید و در صورت وجود رسوب یا آلودگی، آن را تمیز یا در صورت نیاز تعویض کنید.
استفاده از روغن خودرو با گرانروی نامناسب
انتخاب روغن خودرو نامناسب از دیگر دلایل اصلی بالا رفتن فشار روغن است. اگر روغن مورد استفاده گرانروی بالایی داشته باشد (مثلاً استفاده از 20W-50 در هوای سرد یا برای موتوری که به روغن سبک‌تر نیاز دارد)، حرکت آن در مسیرهای باریک مدار روغن دشوار می‌شود و فشار بالا می‌رود.
راهکار: همیشه روغنی را انتخاب کنید که در دفترچه راهنمای خودرو توصیه شده است. شرایط آب‌وهوایی منطقه و عمر موتور را نیز در نظر بگیرید. روغن بیش‌ازحد غلیظ فقط به ظاهر محافظت‌کننده است، اما در عمل می‌تواند به سیستم آسیب برساند.
فیلتر روغن مسدود یا بی‌کیفیت
فیلتر روغن خودرو، وظیفه پاکسازی ذرات و ناخالصی‌ها را دارد. زمانی که فیلتر بیش‌ازحد کثیف یا بی‌کیفیت باشد، جریان روغن به‌سختی از آن عبور می‌کند و در نتیجه فشار در بخش بالادست افزایش می‌یابد. در برخی موارد، حتی ممکن است فیلتر تقلبی فاقد سوپاپ اطمینان داخلی باشد که این مشکل را تشدید می‌کند.
راهکار: از فیلترهای اصلی یا برندهای معتبر استفاده کنید و در هر تعویض روغن، فیلتر را نیز حتماً تعویض نمایید.
گرفتگی مسیرهای داخلی موتور
رسوبات روغن سوخته، لجن موتور (Sludge) یا آلودگی‌های فلزی می‌توانند مجاری باریک عبور روغن را مسدود کنند. این اتفاق معمولاً در خودروهایی که تعویض روغن آن‌ها با تاخیر انجام می‌شود یا از روغن‌های بی‌کیفیت استفاده می‌کنند رخ می‌دهد.
راهکار: از روغن خودرو باکیفیت و دارای مواد پاک‌کننده استفاده کنید و تعویض روغن را طبق کیلومتر توصیه‌شده انجام دهید. هر چند وقت یک‌بار نیز شست‌وشوی داخلی موتور توسط متخصص می‌تواند مفید باشد.
خرابی سنسور یا نشانگر فشار روغن
در برخی موارد، مشکل واقعی در فشار روغن وجود ندارد، بلکه سنسور فشار روغن یا سیم‌کشی آن دچار خرابی است. این خرابی می‌تواند باعث نمایش اشتباه عدد بالا روی آمپر شود و راننده را دچار نگرانی کند.
راهکار: در صورت مشاهده علائم غیرعادی، ابتدا از صحت عملکرد سنسور و سیم‌کشی مطمئن شوید. با دستگاه دیاگ می‌توان مقدار واقعی فشار روغن را بررسی کرد.
مطالعه بیشتر: چرا مایع ترمز خودرو نشتی دارد؟
سطح بیش از حد روغن در کارتل
افزودن بیش از اندازه روغن نیز می‌تواند به افزایش فشار منجر شود. وقتی سطح روغن خیلی بالا باشد، میل‌لنگ با روغن تماس پیدا می‌کند و آن را کف‌آلود می‌کند. در نتیجه جریان روغن مختل شده و فشار در سیستم بالا می‌رود.
راهکار: در هنگام تعویض روغن خودرو، حتماً سطح را طبق میزان توصیه‌شده تنظیم کنید و پس از چند دقیقه کارکرد موتور، سطح را دوباره چک نمایید.
مشکلات پمپ روغن
پمپ روغن در صورتی که قطعات داخلی آن فرسوده یا نادرست مونتاژ شده باشند، می‌تواند فشار بیش از حدی ایجاد کند. همچنین در برخی خودروها، تعویض پمپ با مدل غیر اصل یا متفاوت از طراحی اصلی موتور، باعث ناهماهنگی در فشار سیستم می‌شود.
راهکار: در صورت تعمیر موتور، از قطعات اصلی و استاندارد استفاده کنید و بررسی سلامت پمپ را به مکانیک مجرب بسپارید.
دمای پایین موتور و غلظت زیاد روغن
در هوای سرد، روغن خودرو به‌طور طبیعی غلیظ‌تر است و پیش از گرم شدن موتور، حرکت آن در مدار دشوارتر خواهد بود. در این حالت، در لحظات ابتدایی روشن شدن خودرو فشار روغن بالاتر از حد معمول است، که البته با گرم شدن موتور به حالت طبیعی بازمی‌گردد.
راهکار: پیش از رانندگی سنگین، اجازه دهید موتور چند دقیقه درجا کار کند تا روغن به دمای مناسب برسد. استفاده از روغن با گرانروی مناسب فصل نیز اهمیت دارد.
دانستنی‌های فنی خودرو: دلیل کم شدن روغن موتور
نکات پیشگیرانه برای جلوگیری از فشار بالای روغن
- تعویض به‌موقع روغن و فیلتر: مهم‌ترین اقدام پیشگیرانه است.
- بررسی منظم سطح و رنگ روغن: تغییر رنگ شدید یا بوی سوختگی می‌تواند نشانه آلودگی یا خرابی باشد.
- استفاده از قطعات استاندارد: فیلتر، پمپ و سنسورهای غیراصل ممکن است عملکرد نادرستی ایجاد کنند.
- بازدید دوره‌ای سیستم روغن‌کاری: به‌ویژه در خودروهای قدیمی یا کارکرد بالا.
- گرم کردن مناسب موتور در هوای سرد: تا از فشار لحظه‌ای بالا جلوگیری شود.
