سیستم اگزوز یکی از اجزای حیاتی خودرو است که وظیفه دارد گازهای خروجی حاصل از احتراق موتور را به بیرون هدایت کرده و در عین حال میزان آلودگی را کاهش دهد. این سیستم شامل بخشهایی مانند منیفولد خروجی، لوله اگزوز، مبدل کاتالیزوری، صداخفهکن (منبع اگزوز) و خروجی نهایی است. تمیز نگه داشتن اگزوز نهتنها باعث عملکرد بهتر موتور میشود، بلکه در کاهش مصرف سوخت، افزایش عمر مفید قطعات و جلوگیری از تولید بوی نامطبوع یا دود سیاه نیز تأثیر بسزایی دارد. در این مقاله گامبهگام یاد میگیریم چگونه سیستم اگزوز ماشین خود را تمیز کنید.
در ادامه با تیگارد مگ همراه باشید.
اهمیت تمیز کردن سیستم اگزوز
در طول زمان، دوده، خاک، نمک جاده، روغن نسوخته و ذرات کربنی در داخل و اطراف لوله اگزوز جمع میشوند. این آلودگیها اگر تمیز نشوند، ممکن است باعث مسدود شدن جریان گازهای خروجی و حتی آسیب به مبدل کاتالیزوری شوند. در نتیجه، خودرو دچار افت شتاب، افزایش مصرف بنزین و کاهش راندمان موتور میشود.
همچنین تجمع زیاد کربن در سیستم اگزوز میتواند باعث شود که موتور سختتر کار کند و فشار بیشتری را تحمل کند. این فشار مضاعف در درازمدت منجر به فرسایش سریعتر قطعات و حتی افزایش احتمال سوراخ شدن یا زنگزدگی لولههای اگزوز میشود. تمیز کردن منظم این سیستم از چنین مشکلاتی پیشگیری میکند.
ابزار و وسایل مورد نیاز
- دستکش محافظ و عینک ایمنی
- برس سیمی یا فرچه فلزی
- مایع تمیزکننده اگزوز یا اسپری زنگبر
- سمباده نرم یا پد نمدی
- پارچه میکروفایبر
- روغن ضدزنگ یا اسپری محافظ فلز
- جک و پایه نگهدارنده (برای دسترسی به زیر خودرو)
بیشتر بخوانید: نحوه محاسبه کمیسیون خودرو
مراحل تمیز کردن سیستم اگزوز
۱. ایمنی را رعایت کنید
قبل از هر چیز، مطمئن شوید خودرو کاملاً خاموش و موتور سرد است. هیچگاه در حالی که موتور داغ است اقدام به تمیز کردن نکنید، چون احتمال سوختگی یا آسیب جدی وجود دارد. خودرو را در سطح صاف پارک کرده و ترمز دستی را بکشید. اگر نیاز است به زیر خودرو بروید، از جک مطمئن و پایههای ایمن استفاده کنید.
۲. بررسی ظاهری اگزوز
با نگاه دقیق به سیستم اگزوز، زنگزدگیها، سوراخها یا محلهای نشتی را شناسایی کنید. اگر اگزوز ترک یا سوراخ شده است، تمیزکاری بهتنهایی کافی نیست و باید نسبت به تعمیر یا تعویض آن اقدام کنید.
۳. شستوشوی سطح خارجی
ابتدا سطح بیرونی لولهها را با آب و صابون بشویید تا گل و خاک اولیه از بین برود. سپس با برس سیمی یا فرچه فلزی، زنگزدگیها و لکههای سیاه را از روی فلز پاک کنید. برای لکههای سختتر میتوانید از اسپری زنگبر یا محلولهای مخصوص تمیزکننده فلز استفاده کنید. پس از چند دقیقه، با پارچه میکروفایبر سطح را خشک کنید.
۴. تمیز کردن داخل لوله اگزوز
برای تمیز کردن درون لوله خروجی، میتوانید از یک برس بلند استفاده کنید. برس را به مایع تمیزکننده آغشته کرده و با حرکات دَوَرانی داخل لوله را بسابید تا دودهها و رسوبات کربنی جدا شوند. در صورت لزوم چند بار این کار را تکرار کنید تا داخل لوله کاملاً براق شود. سپس با دستمال خشک، باقیمانده مواد را پاک کنید.
نکته: اگر اگزوز خودرویتان دارای سر کرومی یا استیل است، میتوانید از پولیش مخصوص فلز برای درخشندگی بیشتر استفاده کنید.
۵. تمیز کردن مبدل کاتالیزوری (در صورت نیاز)
مبدل کاتالیزوری یا کاتالیزر بخش حساسی از سیستم اگزوز است که گازهای آلاینده را به ترکیبات بیضرر تبدیل میکند. تمیز کردن آن نیاز به دقت دارد. یکی از روشهای ساده، استفاده از افزودنیهای مخصوص سوخت است. این مواد به بنزین اضافه میشوند و در حین رانندگی رسوبات داخلی کاتالیزور را پاک میکنند. اما در صورت گرفتگی شدید، مراجعه به مکانیک و استفاده از دستگاه شستوشوی حرفهای توصیه میشود.
دانستنیهای خودرو: هر دور شارژ خودروهای برقی چقدر می شود؟
۶. خشک کردن و محافظت نهایی
پس از اتمام تمیزکاری، اجازه دهید تمامی قطعات خشک شوند. سپس برای جلوگیری از زنگزدگی مجدد، میتوانید از اسپری محافظ فلز یا روغن ضدزنگ روی سطح بیرونی اگزوز استفاده کنید. این کار مخصوصاً در مناطقی که رطوبت یا نمک جاده زیاد است، اهمیت دارد.
نکات نگهداری و پیشگیری از آلودگی مجدد
- رانندگی منظم: خودروهایی که مدت طولانی کار نمیکنند یا مسیرهای کوتاه طی میکنند، بیشتر در معرض تجمع دوده و رطوبت در اگزوز هستند. هر چند وقت یکبار خودرو را در مسیر طولانی و با دمای عملیاتی بالا برانید تا بخار و دوده اضافی خارج شود.
- بررسی نشت روغن: نشت روغن به داخل اگزوز میتواند باعث ایجاد دود آبی و رسوبات چرب شود. در صورت مشاهده، فوراً منبع نشت را بررسی کنید.
- تعویض بهموقع صافی هوا و شمعها: سیستم احتراق سالم باعث میشود سوخت کاملتر بسوزد و دوده کمتری در اگزوز تشکیل شود.
- استفاده از سوخت باکیفیت: بنزین بیکیفیت باعث تولید کربن بیشتر و گرفتگی سریعتر سیستم اگزوز میشود.
- پوشاندن دهانه اگزوز در فصل زمستان: اگر خودرو برای مدت طولانی در محیط باز پارک میشود، میتوانید با پوشش مناسب مانع ورود آب یا برف به داخل اگزوز شوید.
نشانههایی که اگزوز نیاز به تمیزکاری دارد
- خروج دود سیاه یا آبی از لوله اگزوز
- شنیدن صدای غیرعادی یا نشت هوا از زیر خودرو
- بوی نامطبوع در هنگام استارت یا توقف
- کاهش شتاب و افزایش مصرف سوخت
- تغییر رنگ دهانه اگزوز به سیاه تیره یا وجود لایه ضخیم کربن
