یکی از مشکلات رایجی که بسیاری از رانندگان در هنگام رانندگی با آن روبهرو میشوند، صدا دادن چرخ ماشین هنگام دور زدن است. این صداها میتواند از نوع تقتق، جیرجیر، غرغر یا حتی صدای ساییدگی باشد. این مورد شاید موضوع سادهای به نظر برسد، اما همین صداها میتواند نشانه وجود ایراد در بخشهای مهم سیستم تعلیق، فرمان یا حتی سیستم ترمز خودرو باشد. در این مقاله به بررسی مهمترین علتهای صدا دادن چرخ هنگام پیچیدن و روشهای برطرف کردن آن میپردازیم.
در ادامه با تیگارد مگ همراه باشید.
۱. خرابی مفصل گاردان یا سیبک پلوس (CV Joint)
یکی از شایعترین دلایل صدا دادن چرخ ماشین هنگام دور زدن، خرابی مفصل گاردان یا همان سیبک پلوس است. این قطعه وظیفه انتقال نیروی موتور به چرخها را دارد و در عین حال باید امکان چرخش و حرکت زاویهدار چرخ را فراهم کند.
وقتی سیبک پلوس دچار ترک، پارگی گردگیر یا خشک شدن گریس داخلی شود، در هنگام چرخاندن فرمان به طرفین، مخصوصاً در سرعت پایین یا هنگام دور زدن کامل، صدای تقتق متوالی به گوش میرسد.
اگر این صدا از قسمت جلو و بهخصوص از سمت بیرونی خودرو شنیده شود، تقریباً میتوان مطمئن بود که مشکل از پلوس بیرونی است. در چنین حالتی ادامه رانندگی بدون تعمیر ممکن است باعث شکستگی کامل مفصل و از کار افتادن چرخ ماشین شود.
اطلاعات بیشتر: دلیل کم شدن روغن موتور
۲. خرابی بلبرینگ چرخ ماشین
دومین علت شایع، خرابی بلبرینگ چرخ ماشین است. بلبرینگها وظیفه دارند چرخ را با کمترین اصطکاک بچرخانند. با گذر زمان و استفاده طولانیمدت، بلبرینگ ممکن است خشک شود یا ساچمههای داخلی آن آسیب ببینند.
نشانه اصلی این مشکل، صدای غرغر یا ناله ممتد هنگام حرکت است که در زمان دور زدن معمولاً شدت آن افزایش مییابد.
اگر هنگام چرخش فرمان به یک سمت، صدا بیشتر شد، احتمالاً بلبرینگ سمت مخالف خراب است (برای مثال هنگام پیچیدن به راست، بلبرینگ چپ تحت فشار بیشتری قرار میگیرد).
تعمیرکاران در چنین مواقعی معمولاً توصیه به تعویض کامل بلبرینگ دارند، زیرا تعمیر آن اغلب بیفایده است.
۳. خرابی کمکفنر و بوشهای سیستم تعلیق
اگر صدای جیرجیر یا تقههای گاهوبیگاه هنگام عبور از دستانداز یا چرخش فرمان شنیده میشود، ممکن است مشکل از کمکفنرها، بوشهای طبق یا بوشهای لاستیکی سیستم تعلیق باشد.
بوشها وظیفه جذب ضربه و جلوگیری از انتقال لرزش به اتاق خودرو را دارند. خشک شدن یا پارگی این بوشها باعث میشود فلزات به هم برخورد کنند و صدا ایجاد شود.
در فصلهای گرم یا پس از شستوشوی زیر خودرو نیز ممکن است بوشها خشک شوند و صدای جیرجیر موقت ایجاد کنند.
در صورت تداوم صدا، باید خودرو توسط مکانیک بررسی و در صورت نیاز بوشها تعویض شوند.
۴. خرابی طبق، سیبک فرمان یا میل تعادل
سیبک فرمان و طبق از اجزای اصلی سیستم فرمان هستند که کنترل چرخها را بر عهده دارند.
وقتی سیبکها شل یا فرسوده شوند، در هنگام چرخش فرمان یا عبور از ناهمواریها صدای تقتق یا کوبش از سمت جلو شنیده میشود.
خرابی میل تعادل (استابلایزر) نیز یکی دیگر از عوامل صدا دادن هنگام دور زدن است. این قطعه وظیفه حفظ تعادل خودرو در پیچها را دارد و در صورت خرابی بوش یا لاستیکهای دو سر آن، صداهای آزاردهندهای به وجود میآید.
۵. لاستیکهای فرسوده یا نامناسب
گاهی علت صدا، مکانیکی نیست بلکه از خود لاستیکها ناشی میشود.
لاستیکهایی که آج نامناسب دارند یا فشار بادشان زیاد یا کم است، ممکن است هنگام چرخش فرمان روی سطح آسفالت صدای غیرعادی تولید کنند.
همچنین اگر لاستیکها از نوع زمستانی باشند و در فصل گرم استفاده شوند، به دلیل ترکیب سختتر، صدای جیرجیر ایجاد میکنند.
تنظیم باد لاستیک و تعویض تایرهای نامناسب، یکی از سادهترین روشها برای حذف این نوع صداها است.
۶. خرابی سیستم ترمز
در برخی موارد، صدا دادن هنگام دور زدن به خرابی یا کثیفی سیستم ترمز برمیگردد.
اگر لنتها ساییده شده باشند یا بین لنت و دیسک گرد و خاک یا سنگریزه وجود داشته باشد، هنگام پیچیدن صدای ساییدگی یا جیغ فلزی شنیده میشود.
گاهی نیز خم شدن صفحه ترمز (دیسک) باعث تماس غیرطبیعی لنتها با دیسک در زاویه خاصی از چرخش میشود.
برای رفع این مشکل، بازبینی لنتها و تمیز کردن مجموعه ترمز ضروری است.
۷. مشکلات مربوط به فرمان هیدرولیک یا برقی
در خودروهایی که از سیستم فرمان هیدرولیک استفاده میکنند، کم بودن سطح روغن هیدرولیک یا خرابی پمپ میتواند باعث ایجاد صدای زوزه یا ناله در هنگام چرخش فرمان شود.
در فرمانهای برقی نیز ممکن است موتور برقی یا سنسور گشتاور دچار ایراد شود.
اگر صدا فقط زمانی شنیده میشود که فرمان در حالت قفل تا انتها چرخانده شده است، معمولاً طبیعی است، اما در صورت تکرار زیاد، باید بررسی شود تا به پمپ آسیب نرسد.
نکات فنی خودرو: بهترین دور موتور برای تعویض دنده
۸. خرابی توپی چرخ ماشین یا محور
گاهی صدا دادن هنگام پیچیدن ناشی از شل شدن پیچهای توپی چرخ ماشین یا خرابی محور (Axle Shaft) است. این مشکل خطرناک بوده و ممکن است به جدا شدن چرخ ماشین منجر شود.
نشانه آن صدای ضربه سنگین یا لرزش در هنگام چرخش فرمان است. در چنین شرایطی باید خودرو را متوقف کرده و حتماً به تعمیرگاه منتقل کرد.
